IACM-Berichten van 18 oktober 2005

Wetenschap — Cannabinoïden bevorderen mogelijk de ontwikkeling van nieuwe hersencellen

Volgens een dierenonderzoek aan de Universiteit van Saskatchewan, Canada, bevorderen cannabinoïden die zich binden met de CB1 receptor, de ontwikkeling van nieuwe zenuwcellen in de hippocampus, een hersengebied dat zeer belangrijk is voor het geheugen en het gedrag. Deze cannabinoïde-werking zou angst en depressie kunnen onderdrukken.

De wetenschappers gebruikten een synthetische cannabinoïde HU210 die op dezelfde manier reageert als THC op de CB1 receptoren in de hersenen. Chronische, maar geen acute behandeling met deze cannabinoïde bevorderde de toename van zenuwcellen in de hippocampus bij volwassen ratten en dit had een angst- en depressieonderdrukkende werking.

Er is aangetoond dat andere illegale en legale drugs, opiaten, alcohol, nicotine en cocaïne inbegrepen, de vorming van nieuwe hersencellen onderdrukken bij chronisch gebruik, maar de werking van cannabis in dat geval was onzeker. Cannabis blijkt "de enige verboden drug te zijn die een verhoging in de productie van neuronen kan ontwikkelen die in positief verband staan met het angst- en depressieonderdrukkende effect ervan," schreef het team van Dr. Xia Zhang in een artikel voor de novembereditie van het Journal of Clinical Investigation dat reeds op 13 oktober op het net beschikbaar was.

(Bronnen: Jiang W, Zhang Y, Xiao L, Van Cleemput J, Ji SP, Bai G, Zhang X. Cannabinoids promote embryonic and adult hippocampus neurogenesis and produce anxiolytic- and antidepressant-like effects. J Clin Invest. 2005 Oct 13 [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie]; United Press International van 13 oktober 2005)

Wetenschap — Muizen zonder CB1 receptoren vertonen versnelde vermindering van het cognitieve vermogen

Onderzoekers van de Universiteit van Bonn toonden aan dat jonge muizen (6-7 weken) waarbij de cannabinoïde-1 receptor genetisch werd uitgeschakeld, even goed presteerden als normale muizen, veelal beter, in een aantal leer- en geheugentests. De prestaties van oudere muizen (3-5 maanden) zonder CB1 receptoren daarentegen waren veel slechter dan bij normale dieren van dezelfde leeftijd. Bij de meeste proeven lagen de prestaties van deze muizen op hetzelfde niveau als bij oude dieren (14-17 maanden). Dit wijst erop dat een leeftijdgerelateerde vermindering van het cognitieve vermogen versneld wordt bij afwezigheid van CB1 receptoren. Deze snelle daling bij dieren zonder CB1 receptoren ging gepaard met een verlies aan zenuwcellen in de hippocampus.

"Onze bevindingen suggereren dat de afwezigheid van CB1 receptoren resulteert in een versnelde vermindering van cognitieve functies," zei Dr. Andreas Zimmer, hoofd van het onderzoeksteam. Hij merkte op dat deze resultaten consequenties kunnen hebben voor het medicinaal gebruik van CB1 receptor antagonisten bij langdurig gebruik.

(Bronnen: Bilkei-Gorzo A, Racz I, Valverde O, Otto M, Michel K, Sarstre M, Zimmer A. Early age-related cognitive impairment in mice lacking cannabinoid CB1 receptors. Proc Natl Acad Sci U S A 2005 Oct 12; [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie]; www.innovations-report.de van 12 oktober 2005; www.heise.de van 15 oktober 2005)

Australië — Peiling over cannabis voor medicinaal gebruik

Onderzoekers aan de Universiteit van New South Wales organiseerden een enquête over het medicinaal gebruik van cannabis. Er waren gegevens beschikbaar van 128 patiënten. Langdurig en regelmatig medicinaal gebruik van cannabis werd herhaaldelijk gemeld voor meervoudige medicinale condities, zoals chronische pijn (57 procent), depressie (56 procent), artritis (35 procent), aanhoudende misselijkheid (27 procent) en gewichtsverlies (26 procent).

Cannabis leidde tot een algemeen "duidelijke verzachting (86 procent) en een belangrijke vermindering van specifieke symptomen als pijn, misselijkheid en slapeloosheid. Het werd ook typisch waargenomen als superieur aan andere medicatie wat betreft de ongewenste effecten en de omvang van de vermindering. Nochtans ervoer bijna de helft (41 procent) condities of symptomen die niet verbeterden met cannabisgebruik. De grootste zorg voor de deelnemers was de illegaliteit van de drug. Zij meldden dat zij voor hun gebruik grote steun kregen van hun artsen en hun familie.

(Bron: Swift W, Gates P, Dillon P. Survey of Australians using cannabis for medical purposes. Harm Reduct J 2005;2(1):18.)

Wetenschap Frankrijk — Grootste onderzoek ooit over cannabis en autorijden vond enkel een minieme stijging van risico op ongevallen

Autobestuurders onder invloed van cannabis zijn slechts zelden verantwoordelijk in verkeersongevallen, in vergelijking met dronken rijders. Volgens de krant "Libération" zullen de resultaten van een epidemiologisch onderzoek van ongeveer 8.000 ongevallen gepubliceerd worden in verschillende afleveringen in de British Medical Journal.

Onderzoekers aan het Franse Nationale Instituut voor Onderzoek van Transport en Veiligheid stelden vast dat alcoholintoxicatie en snelheid haast tien keer meer bijdragen tot dodelijke ongevallen dan cannabisgebruik. Algemeen werd door de wetenschappers aangenomen dat het psychomotorische vermogen door cannabis in dezelfde mate verminderde als bij bestuurders met alcoholconcentraties in het bloed (BAC) tussen 0,2 en 0,5 promille. Het relatieve risico op een fataal ongeval lag voor cannabis op 1,8-2,2 wat hetzelfde is als voor alcoholconcentraties onder de 0,5 promille. Het relatieve risico lag op ongeveer 20 voor alcohol bij een BAC hoger dan 0,5 promille, hetzelfde voor snel rijden.

De studieresultaten hebben de Franse regering in grote verlegenheid gebracht omdat zij steeds voorgehouden hebben dat "drugs achter het stuur de oorzaak zijn van meer dodelijke slachtoffers dan snelheid." Onder de Franse wetgeving kunnen autobestuurders die positief bevonden worden voor zelfs maar sporen THC in hun bloed, tot twee jaar gevangenisstraf kunnen krijgen.

(Bron: Libération van 3 oktober 2005)

Kort nieuws

Canada — Misselijkheid bij zwangerschap

In een peiling bij een aantal Canadese instellingen, onder meer de Vancouver Island Compassion Society en de Universiteit van Vancouver, meldden 92 procent van de zwangere gebruikers die leden aan misselijkheid en braken, dat zij verlichting vonden bij cannabis. De studie zal gepubliceerd worden door de Journal of Complementary Therapies in Clinical Practice, wellicht in 2006. (Bron: The Province van 6 oktober 2005)

Wetenschap — Osteoporose

Onderzoekers aan de Universiteit van Bonn toonden aan dat het gen dat de CB2 receptor codeert, in verband staat met osteoporose (botontkalking). Ze analyseerden de genen voor de CB1 en de CB2 receptor bij vrouwen na de menopauze die osteoporose hebben. In vergelijking met een controlegroep vonden de wetenschappers vaker een bepaalde variant van het CB2 receptor-gen bij patiënten met osteoporose. Zij concludeerden dat deze resultaten "een rol aantonen voor de dominante perifere CB2 receptor bij het ontstaan van osteoporose." (Bron: Karsak M, et al. Hum Mol Genet. 4 oktober 2005 ; [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Wetenschap — Amyotrope laterale sclerose

In een muismodel van amyotrope laterale sclerose (ALS) vertraagt de toediening van cannabinol (CBN) in belangrijke mate de aanzet ervan terwijl de overleving niet beïnvloed wordt. Genetisch gemodifieerde muizen die een ziekte vergelijkbaar met ALS ontwikkelden, kregen CBN toegediend gedurende een periode die tot 12 weken duurde waardoor de aanzet tot de ziekte met meer dan twee weken vertraagd werd. (Bron: Weydt P, et al. Amyotroph Lateral Scler Other Motor Neuron Disord 2005;6(3):182-4)

Wetenschap — Haloperidol en CB1 receptoren

In dierenonderzoek resulteerde een behandeling met haloperidol in een verhoogde binding van een synthetische cannabinoïde in bepaalde hersengebieden (striatum en substantia nigra). Deze verhoogde binding kwam terug op een normaal peil 1 tot 4 weken na de stopzetting van de behandeling met haloperidol. De auteurs merkten op dat "deze resultaten de biochemische mechanismen die aan de basis liggen van de supergevoeligheid van de CB(1) receptor na een haloperidolbehandeling, zullen helpen verklaren." (Bron: Andersson M, et al. J Neurosci Res 2005;82(2):264-72)