IACM-Berichten van 5 maart 2000

Wetenschap — THC vernietigt hersentumoren bij dieren.

Delta-9-tetrahydrocannabinol, het belangrijkste aktieve element van de cannabisplant en een synthetische cannabinoïde toonde een opmerkelijke regressie aan van doorgaans dodelijke hersentumoren die bij ratten ingebracht waren. Aldus Spaanse onderzoekers in Nature Medicine op 28 februari 2000.

Malignant gliomas, een sneldodende kanker waartegen momenteel geen efficiënte behandeling bestaat, werd bij 45 ratten ingebracht. Een derde werd behandeld met THC, een ander derde met de synthetische cannabinoïde WIN-55,212-2, de rest van de dieren werd niet behandeld.

Binnen de 18 dagen stierven alle niet-behandelde ratten. Maar de twee cannabinoïden hadden een indrukwekkend effekt: bij een derde van de behandelde dieren vernietigde THC de tumoren in een tijdspanne van 7 dagen, bij een ander derde verlengde de behandeling het leven van de dieren tot zes weken.

Twaalf dagen na celinjektie werd THC of WIN-55,212-2 gedurende 7 dagen herhaaldelijk ingespoten vlakbij de tumor. THC-toediening bleef zonder effekt bij 3 dieren en verlengde de levensduur van 9 ratten met 19 tot 35 dagen. De tumor was volledig uitgeroeid bij 3 behandelde dieren.

Zo ook waren synthetische cannabinoïden zonder effekt bij 6 ratten, verhoogde de levensduur van 4 ratten met 19 tot 43 dagen, terwijl een komplete vernietiging van de tumor bij 5 dieren werd vastgesteld. Het team, geleid door dokter Manuel Guzman van de Complutense University in Madrid zegt: "Deze resultaten kunnen de basis zijn voor een nieuwe therapeutische benadering van de behandeling van malignant gliomas". Hij zegt dat het onderhavig experiment gevoerd werd met zeer lage doses THC en in een stadium waar onbehandelde ratten reeds aan het sterven waren. Hij voorziet dat de toediening in een vroeger stadium betere resultaten zal geven.

Maar kankerbehandeling die werkt bij dieren kan zonder effekt blijven of zelfs schadelijk zijn voor mensen.

Van cannabinoïden wordt verondersteld dat ze tumorcellen vernietigen door middel van geprogrammeerde celdoding - apoptosis - te forceren via een intracellulair signaleringsmechanisme. Experimenten die uitgevoerd werden met een kultuur van 2 subklonen van glioma-cellen toonden aan dat cannabinoïden apoptosis signaleren via een kanaal met cannabinoïd-receptoren, een kontinue ophoping van lipid ceramide, en Raf-1/ERK (Extracellular signal-Regulated Kinase) aktivering, een kettingreaktie teweegbrengen die tot de vernietiging van de tumorcellen leidt.

In een kommentaar voor Nature Medicine stelde Dr. Daniele Piomelli van de University of California in Irvine, dat de ontdekking belangrijke gevolgen kan hebben. Het zou de eerste overtuigende studie zijn die aantoont dat de behandeling met produkten op basis van marihuana, kanker kunnen bestrijden. Als het middel ook werkt bij mensen, zegt Piomelli, dan is dit een resultaat van groot belang. Er zullen nochtans heel wat testen zowel op dieren als op mensen dienen te gebeuren om de efficiëntie ervan te bewijzen. Het roken van marihuana zou geen effekt hebben.

(Bronnen: Galve-Roperph I, Sanchez C, Cortesz ML, Gomez del Pulgar T, Izquierdo M, Guzman M:"Antitumoral action of cannabinoids: involvement of sustained ceramide accumulation and ERK activa-tion". Nature Medicine 6, 313-319 (2000); UPI d.d. 28.02.2000; AP d.d. 29.02.2000; Reuters d.d. 29.02.2000; PA News d.d. 29.02.2000; Persoonlijke besprekingen met Manuel Guzman)

Wetenschap — Cannabinoïden verminderen spasmen bij ms-proefdieren

In het tijdschrift Nature meldden onderzoekers op 1 maart 2000 dat zij voor het eerst wetenschappelijk de link tussen cannabis en de onderdrukking van ms-symptomen hebben aangetoond.

De studie met muizen die lijden aan CREAE (Cronic allergic encephalomyelitis) - de ms-variant bij dieren - toonde aan dat cannabinoïden de symptomen milderen.

Het muis ms-onderzoek "is het eerste om definitief objektief bewijs te leveren dat synthetische komponenten die de receptor stimuleert waaraan cannabis (marihuana) zich bindt, spacticiteit en beving kan verminderen in een situatie die overeenstemt met ms. Dat steunt de redenering dat ms-patiënten baat zouden hebben bij cannabisgebruik en het steunt het voornemen voor een klinische studie om de medicinale waarde van cannabis bij ms te onderzoeken", aldus Lorna Layward, hoofd van het onderzoeksteam van de MS-Society van Groot-Brittannië en Noord-Ierland.

Bij het onderzoek dat geleid werd door David Baker van University College in Londen, injekteerden de onderzoekers THC, andere cannabinoïdereceptor agonists en antagonists, in muizen met CREAE. Layward stelde dat het aan de farmaceutische industrie was om produkten te ontwikkelen gelijk aan cannabis maar zonder de neveneffekten die cannabisrokers ervaren.

De wetenschappers waarschuwden wel dat het onderzoek zich in een beginstadium bevindt. Of soortgelijke resultaten kunnen bekomen worden bij mensen en op grote schaal, is niet geweten.

(Bronnen: UPI d.d. 2 maart 2000; Reuters d.d. 2 maart 2000; PA News d.d. 2 maart 2000)

Wetenschap — Roken van marihuana zou het risiko op hartaanval vergroten

Het roken van marihuana verhoogt aanzienlijk het risiko op hartaanval bij gebruikers van middelbare leeftijd en ouder, gedurende het eerste uur na het gebruik ervan, aldus een onderzoeksrapport dat op 2 maart 2000 verscheen. Er werd wel bijgezegd dat er geen zekerheid is of de marihuana zelf dan wel andere rookbestanddelen zoals koolmonoxide daar verantwoordelijk voor zijn.

De studie van Dr. Murray Mittleman, professor aan Harvard Medical School en direkteur van de afdeling cardiovasculaire epidemologie bij het Beth Israel-Deaconess Medical Centre en zijn kollega's, werd voorgesteld op de American Heart Association (AHA) konferentie in San Diego. De kans op een hartaanval lag tijdens het eerste uur na het gebruik 4,8 keer hoger dan tijdens periodes zonder gebruik. Tijdens het tweede uur na het gebruik daalde de relatieve kans tot 1,7.

"Deze effekten kunnen een belangrijk risiko vormen, vooral bij mensen met verborgen kransslagaderproblemen", zegt Mittleman. Zijn team verzamelde gegevens van 3.882 mensen die een hartaanval hadden. Van die groep waren er 124 gekend als marihuanagebruikers, inbegrepen 37 die zeiden dat ze 24 uur vóór hun hartaanval marihuana rookten, en 9 die meldden pot te hebben gerookt minder dan een uur vóór de eerste symptomen.

Het verhoogde risiko komt evenwel nog niet in de buurt van wat andere drugs tonen - bij cocaïne ligt de kans op hartaanval 25 keer hoger - en zou zelfs niet zo gevaarlijk zijn als een rondje joggen voor een persoon met zittend werk."Maar", zegt Mittleman,"het risiko is er, het is echt".

Andere studies wezen uit dat jongere cannabisrokers geen groter risiko lopen op hartaanval.

(Bronnen: Reuters d.d. 2 maart 2000, UPI d.d. 2 maart 2000, AP d.d. 2 maart 2000)

Kort nieuws

VS

De Medical Quality Assurance Commission of Washington, een studiegroep van de overheid, zal overwegen of het wenselijk is marihuana legaal beschikbaar te maken voor medische doeleinden voor de bestrijding van bepaalde ziektesymptomen. Dr. Rob Killian pleit voor de aanleg van een lijst van symptomen, eerder dan voor een lijst van specifieke ziekten. De lijst die Killian vooropstelt bevat spijsverteringssymptomen zoals misselijkheid, braken, anorexia, eetlustverlies en krampen; neurologische symptomen als aanvallen, spierkrampen en spasticiteit; gemoedsstoornissen inbegrepen slapeloosheid en posttraumatische overspanning. Een uiteindelijke beslissing hierover wordt verwacht op 2 juni 2000. (Bron: Seattle Times d.d. 2 maart 2000)