IACM-Berichten van 25 augustus 2008

Wetenschap — Gerookte cannabis is doeltreffend tegen neuropatische pijn bij HIV-patiënten

Onderzoekers aan de universiteit van Californië in San Diego, VS, bestudeerden de werking van gerookte cannabis bij HIV-patiënten die lijden aan neuropatische pijn. Alle patiënten hadden pijn ondanks de toegediende pijnstillers. Van de 34 deelnemende proefpersonen vervolledigden 28 de placebogecontroleerde studie. De deelnemers kregen enerzijds cannabissigaretten met dronabinol tussen 1 en 8 procent viermaal daags gedurende vijf dagen, en anderzijds placebosigaretten. Beide behandelingsfasen werden onderbroken door twee weken zonder medicatie. Op de eerste dag van elke behandelingsfase werd de geschikte dosis bepaald door te beginnen met een cannabissigaret met 4 procent dronabinol om daarna gradueel te verminderen of te vermeerderen afhankelijk van de nevenwerkingen en de pijnvermindering. De 34 patiënten bleven hun gebruikelijke medicatie doornemen tijdens het hele onderzoek. Er waren 22 patiënten die opiaten innamen en 21 die anticonvulsanten gebruikten.

De pijnvermindering was veel groter met cannabis dan met placebo volgens de zogenaamde Descriptor Differential Scale (DDS). Tijdens de cannabisfase had 46 procent van de 28 patiënten die de studie vervolledigden, een pijnvermindering van meer dan 30 procent tegenover 18 procent tijdens de placebofase. Tijdens de behandelingsweek met cannabis hadden de meeste deelnemers cannabis nodig met een THC-gehalte van 2 procent (n=9) of 4 procent (n=10) terwijl tijdens de placeboweek de meeste deelnemers de nominale THC-dosis tot het maximum van 8 procent (n=26) verhoogden. Nevenwerkingen waren doorgaans mild tot matig maar twee deelnemers hadden ernstige bijwerkingen. De auteurs concludeerden dat “gerookte cannabis in het algemeen goed verdragen werd en doeltreffend was in combinatie met de gebruikte pijnbehandeling bij patiënten met hardnekkige pijn door HIV DSPN” [distal sensory predominant polyneuropathy].

(Bron: Ellis RJ, Toperoff W, Vaida F, van den Brande G, Gonzales J, Gouaux B, Bentley H, Atkinson JH. Smoked medicinal cannabis for neuropathic pain in HIV: a randomized, crossover clinical trial. Neuropsychopharmacology. 2008 Aug 6. [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Duitsland — Gezondheidsministerie verscherpt de vereisten voor uitzonderlijk gebruik van medische cannabis

Het federaal instituut voor geneesmiddelen (BfArM - Bundesinstitut für Arzneimittel und Medizinprodukte), een afdeling van het federaal gezondheidsministerie, wijzigde in juli de regels voor patiënten die een aanvraag wilden indienen voor een uitzonderingsmaatregel om cannabis te mogen gebruiken voor medische doeleinden. Tot nu toe was een van de vereisten voor een uitzondering de ondoeltreffendheid van dronabinol (THC) of de weigering van de ziekteverzekering om voor een dronabinolbehandeling financieel tussen te komen. Onder de nieuwe richtlijnen zal dergelijke weigering niet langer aanvaard worden als geldige reden en wordt enkel nog de ondoeltreffendheid van dronabinol in overweging genomen.

Een oordeel van het Administratieve Hooggerechtshof van 19 mei 2005, de basis waarop tot op heden een tiental toepassingen voor medisch gebruik werden goedgekeurd, stelt uitdrukkelijk dat het BfArM niet kan stellen dat dronabinol beschikbaar is als een “evenwaardig” medicijn. Het vonnis stelt: “De verwijzing [door het BfArM] naar een medicijn dat niet gemakkelijk te verkrijgen is of onbetaalbaar voor de gewone burger, vertegenwoordigt geen alternatief dat de algemene publieke interesse in medisch cannabisgebruik zou uitsluiten.” In een brief aan de federale drugscommissaris Sabine Baetzing, schrijft Dr. Franjo Grotenhermen, voorzitter van de Duitse Associatie voor Cannabis als Medicijn: “Gelieve, rekening houdend met deze omstandigheden, te verduidelijken of de richtlijnen voor de aanvraag voor medisch gebruik van cannabis, nog steeds overeenkomen met de bepalingen van het Administratie Hooggerechtshof.”

(Bron: Toepassingsrichtlijnen voor patiënten die een uitzonderingsmaatregel aanvragen (§ 3, 2 drugswetgeving) teneinde een cannabisextract te bekomen voor het gebruik in een medisch gecontroleerde zelfbehandeling. BfArM, geactualiseerd juli 2008)

Wetenschap — Cannabinoïden even doeltreffend als andere medicijnen tegen neuropatische pijn in een prospectief observatieonderzoek

Wetenschappers van de universiteit van Calgary, Canada, vergeleken de werking van verschillende medicamenten die gebruikt worden in de behandeling van neuropatische pijn in een observatieonderzoek met 182 patiënten. Van juli 2003 tot december 2005 werden patiënten met neuropatische pijn van diverse oorsprong opgenomen in de studie. Zij namen enkel zwakke pijnstillers (non-steroïdale ontstekingswerende middelen) en werden naar een neuromusculaire kliniek doorverwezen.

Meer dan eenderde van de patiënten (37 procent) kreeg als eerste medicatie gabapentin toegediend. Andere medicatie die eerst toegediend werd aan meer dan tien procent van de patiënten was pregabalin, topirimate en amitryptiline. Cannabinoïden (nabilone en sativex) werden aan vijf procent van de patiënten toegediend als eerste behandeling. De auteurs verklaarden dat “de keuze voor gabapentin kenmerkend was omwille van de anticipatie van de geringe bijwerkingen, het vertrouwd zijn met het gebruik en de bijna universele dekking van de kosten door ziekteverzekeringen”. Er waren geen ernstige bijwerkingen voor de patiënten bij geen van de toegediende medicijnen. De intensiteit van de niet verdragen bijwerkingen was gelijkaardig voor de verschillende groepen van medicatie.

(Bron: Toth C, Au S. A prospective identification of neuropathic pain in specific chronic polyneuropathy syndromes and response to pharmacological therapy. Pain. 2008 Aug 6. [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Kort nieuws

Frankrijk — Illegale cannabismarkt

De jaarlijkse verkoopcijfers voor cannabis in Frankrijk is door het Franse waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving geschat tussen 746 en 832 miljoen euro (1,11 tot 1,24 miljard dollar). De gemiddelde jaarlijkse uitgave aan cannabis ligt bij de Franse gebruikers op ongeveer 202 euro, vergeleken met schattingen voor Nieuw-Zeeland en Nederland (124 euro) en de Verenigde Staten (362 euro). (Bron: Legleye S, et al. Drug Alcohol Rev 2008;27(5):466-72.)

VS — Californië

Het Hof van beroep van het Vierde District in San Diego bevestigde de medische cannabiswetgeving van Californië en verwierp de argumenten van San Diego County en San Bernardino County die stelden dat patiënten die het middel gebruiken met goedkeuring van hun arts, de federale drugswetgeving overtreden. (Bron: San Francisco Chronicle van 1 augustus 2008)

Spanje — Seminarie

Het tweede Europese Seminarie voor Neurologische Beeldvorming en Verslaving wordt op 4 september gehouden in Barcelona onder de titel “Werking van cannabis op de menselijke hersenen”. De organisatie berust onder meer bij de AEP (Section of Neuroimaging of the Association of European Psychiatrists). Voor meer informatie kan u mailen naar egelabert@imim.es. (Bron: Persoonlijke communicatie met Estel Gelabert)

Wetenschap — Cannabis ontwenning

Remmers voor endocannabinoïdedegradatie werden voorgesteld als therapeutische middelen voor de behandeling van cannabisontwenning. (Bron: Clapper JR, et al. Neuropharmacology. 2008 Jul 19. [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])