IACM-Berichten van 13 mei 2008

Wetenschap — In een klinische studie had cannabis een goede werking bij de behandeling van neuropatische pijn

In een placebogecontroleerde klinische studie met 38 patiënten (gemiddelde leeftijd 46 jaar) aan de Universiteit van Californië in de VS, was cannabis efficiënt in de verminderding van neuropatische pijn van verschillende oorsprong (diabetes, ruggenmergletsel, multiple sclerose en andere oorzaken). De deelnemers kregen ofwel cannabis in twee verschillende sterktes (3,5 procent of 7 procent) of placebo cannabis zonder THC bij drie verschillende gelegenheden, met tussenperiodes van minstens drie dagen. Bij elke sessie haalden de patiënten telkens hetzelfde aantal trekjes van de cannabissigaret, een te volgen gestandaardiseerde procedure om de uniformiteit van de doses te garanderen bij elke sterkte.

Alle deelnemers hadden ervaring met cannabis maar onderbraken de toediening van cannabis of THC (Marinol) dertig dagen voor de aanvang van het onderzoek. Er waren 31 patiënten die opiaten gebruikten die ze ook bleven gebruiken gedurende het onderzoek. De beide doses cannabis verminderden de pijn in belangrijke mate en de vermindering hield aan voor meerdere uren. Er was geen belangrijk verschil in pijnverminderende werking tussen de twee cannabisvariëteiten. De onderzoekers merkten op dat "de psychoactieve werking minimaal was en goed verdragen werd maar dat de neuropsychologische verzwakking problematisch was, vooral bij hogere concentraties van de onderzoeksmedicatie."

(Bron: Wilsey B, Marcotte T, Tsodikov A, Millman J, Bentley H, Gouaux B, Fishman S. A randomized, placebo-controlled, crossover trial of cannabis cigarettes in neuropathic pain. J Pain. 2008 Apr 8 [Epub voorafgaand aan de gedrukte versie])

Wetenschap — Nabilone verminderde pijn, opiatengebruik en misselijkheid bij patiënten met gevorderde kanker

Aan de Universiteit van Toronto, Canada, werd een prospectief observatieonderzoek uitgevoerd naar de werkzaamheid van het synthetische THC-derivaat nabilone bij patiënten met een gevorderde kanker die aan chronische pijn leden. Er werd een vergelijking gemaakt tussen 47 patiënten die nabilone toegediend kregen en 65 kankerpatiënten die de cannabinoïde niet kregen.

De patiënten die met nabilone behandeld werden hadden een belangrijk mindere pijnervaring en een lager gebruik van opiaten. Er werd eveneens een belangrijke verbetering waargenomen in misselijkheid, angstgevoelens en algemene stress. In vergelijking met degenen die geen nabilone kregen toegediend hadden de patiënten die met de cannabinoïde behandeld werden, minder nood aan non-steroïdale ontstekingsremmers, tricyclische antidepressiva, de pijnstiller gabapentin, het cortisonepreparaat Dexamethason en de braakwerende middelen metoclopramide en ondansetron evenals een stijgende tendens om met deze medicatie te stoppen.

(Bron: Maida V, Ennis M, Irani S, Corbo M, Dolzhykov M. Adjunctive nabilone in cancer pain and symptom management: a prospective observational study using propensity scoring. J Support Oncol 2008;6(3):119-24.)

Wetenschap — Cannabinoïden kunnen nuttig zijn in de behandeling van de nevenwerkingen van antivirale medicatie bij patiënten met hepatitis C

Volgens onderzoekers van de Universiteit van Ottawa, Canada, kan het gebruik van cannabinoïden nuttig zijn voor de behandeling van eetlustverlies en misselijkheid, waargenomen bij patiënten met hepatitis C die een antivirale behandeling ondergaan. De medische dossiers van alle hepatitis C patiënten die tussen augustus 2003 en januari 2007 een behandeling kregen met ribavirin en interferon, werden opnieuw bestudeerd. Van de 191 geïdentificeerde patiënten kregen er 25 orale medicatie met cannabinoïden. De behandeling met cannabinoïden werd aangevat gemiddeld zeven weken nadat begonnen was met de antivirale behandeling. De voornaamste redenen voor een cannabinoïdenbehandeling waren eetlustverlies (72 procent) en misselijkheid (32 procent).

Van alle patiënten die cannabinoïden toegediend kregen werd door 64 procent een subjectieve verbetering in de symptomen ervaren. Het gemiddelde gewichtsverlies voor de behandeling bedroeg 4,5 kilogram. Het gewichtsverlies stabiliseerde na een maand behandeling met cannabinoïden. Vermindering van de doses interferon kwam zelden voor en was niet verschillend tussen patiënten die cannabinoïden kregen en patiënten die geen cannabinoïden kregen. Het aantal patiënten dat de complete antivirale behandeling voor hepatitis C volgde en een voortdurende virologische reactie bereikte, was groter bij degenen die cannabinoïden gekregen hadden dan bij de controlegroep.

(Bron: Costiniuk CT, Mills E, Cooper CL. Evaluation of oral cannabinoid-containing medications for the management of interferon and ribavirin-induced anorexia, nausea and weight loss in patients treated for chronic hepatitis C virus. Can J Gastroenterol 2008;22(4):376-80.)

Wetenschap — Anandamide is effectief tegen impotentie bij ratten met diabetes

Volgens een studie van de afdeling farmacologie van de Universiteit van Teheran, Iran, verbeterde de endocannabinoïde anandamide de ontspanning van de zwellichamen (corpus cavernosum) van de penis bij ratten met diabetes. De dieren werden gedood en de zwellichamen werden geïsoleerd. In een oplossing werden de zwellichamen met diverse substanties behandeld. In vergelijking met de zwellichamen van gezonde dieren was de ontspanningscapaciteit van de weefsels verminderd bij ratten met diabetes wanneer zij werden blootgesteld aan een elektrisch veld. Zowel de toediening van anandamide als de toediening van arginine verbeterden de ontspanningscapaciteit. Het gecombineerd gebruik van de substanties resulteerde in een belangrijke verbetering van de ontspanningscapaciteit.

Het is bekend dat bij diabetici de neurogene capaciteit van het zwellichaam om te ontspannen en dus ook de erectiecapaciteit, verminderd kan zijn. Vermoed wordt dat de verzwakking het gevolg is van een verminderde productie van stikstofmonoxide. Stikstofmonoxide zet een proces in gang dat de spier in het zwellichaam ontspant waardoor de toevoer van bloed en dus een erectie mogelijk gemaakt wordt. Het aminozuur arginine geeft stikstofoxide af en verhoogt de concentratie van deze molecule in het bloed. Anandamide geeft zijn werking op erecties vrij door de CB1 en de vanilloid receptoren te activeren. Het is nog niet onderzocht of THC een gelijkaardig effect kan veroorzaken.

(Bron: Ghasemi M, Sadeghipour H, Dehpour AR. Anandamide improves the impaired nitric oxide-mediated neurogenic relaxation of the corpus cavernosum in diabetic rats: involvement of cannabinoid CB1 and vanilloid VR1 receptors. BJU Int 2007;100(6):1385-90.)

Kort nieuws

Wetenschap — Instaptheorie

Een onderzoek met tweelingen dat uitgevoerd werd door wetenschappers van de Staatsuniversiteit van Pennsylvania, VS, geeft geen steun aan de instaptheorie. Zij schrijven dat "eerder dan steun te vinden voor de interpretatie dat vroege marihuanagebruikers gevoeliger zouden worden voor gebruik van harddrugs, wijzen deze resultaten er op dat het longitudinale patroon van druggebruik dat geïnterpreteerd werd als 'instap effect' veeleer moet opgevat worden als een genetisch beïnvloede ontwikkeling". (Bron: Cleveland HH &Wiebe RP. Dev Psychopathol 2008;20(2):615-32.)

Oostenrijk/Spanje — Sativex

Sativex is thans beschikbaar in heel Spanje en krijgt de administratieve status van 'gebruik uit medelijden' (compassionate use) waar andere medicatie zonder werking blijft. Dit is een consequentie van het onderzoek met Sativex in Catalonië. Sinds kort is Sativex ook op voorschrift beschikbaar in Oostenrijk. (Bronnen: Persoonlijke mededeling van Marta Duran en Kurt Blaas)

Van 1 tot 4 mei 2008 houdt het ICRS (International Cannabinoid Research Society) in Cyprus een conferentie over het therapeutisch potentieel van cannabinoïden. Het programma met uittreksels is beschikbaar op:

http://www.cannabinoidsociety.org/SYMPOSIUM.2008/2008.Limassol/Program/2008.Limassol.Satellite.Program.pdf (Bron: ICRS)

Argentinië — Vrijspraak

Een rechter in hoger beroep in Buenos Aires verklaarde het verbod op het bezit van drugs voor persoonlijk gebruik als ongrondwettelijk en sprak twee beschuldigden vrij van illegaal bezit van kleine hoeveelheden cannabis en ecstasy. Het Argentijnse Hooggerechtshof zal de zaak herzien. Volgens een krantenbericht steunt de overheid de decriminalisering van druggebruik. (Bron: El Financiero van 23 april 2008)

Wetenschap — Hersenbeschadiging

Onderzoekers van de Universiteit van Oxford, Groot-Brittannië, bestudeerden de hersenstructuren van zware cannabisgebruikers die op jonge leeftijd begonnen te gebruiken. Zij stelden onregelmatigheden vast in het corpus callosum die een basis kunnen vormen voor cognitieve consequenties van langdurig zwaar cannabisgebruik bij jongeren. De corpus callosum verbindt de rechter met de linker hersenhelft. (Bron: Arnone D, et al. Neuroimage 2008 Mar 14 [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Wetenschap — Ontsteking van het endometrium

Het endometrium is het inwendige membraan van de baarmoeder. Wetenschappers van de Universiteit van Napels, Italië, ontdekten dat een ontsteking van het endometrium (endometritis) verband houdt met een verhoging van de CB2 receptoren in de baarmoeder. Zij nemen aan dat deze toename de mogelijkheid vergroot voor endocannabinoïden om hun ontstekingswerende invloed uit te oefenen door zich aan deze receptoren te binden. (Bron: Iuvone T, et al. J Cell Mol Med 2008;12(2):661-670.)

Wetenschap — Artritis

De aanwezigheid van cannabinoïde receptoren en endocannabinoïden werd onderzocht in de knieën van 45 artritispatiënten die een operatie ondergingen. De endocannabinoïden anandamide en 2-AG waren aanwezig in het gewrichtsvocht van patiënten maar niet in het gewrichtsvocht van gezonde controlepersonen wat erop wijst dat cannabinoïden nuttig kunnen zijn in de behandeling van pijn en ontstekingen bij artritis. (Bron: Richardson D, et al. Arthritis Res Ther 2008;10(2):R43.)

VN — Antonio Costa

Tijdens de jaarlijkse conferentie van het Comité van Verdovende Middelen (Committee on Narcotic Drugs - CND) van de Verenigde naties in maart, werd aan de voorzitter van het VN Bureau voor Drugs en Criminaliteit (UN Office on Drugs and Crime - UNODC), Antonio Costa, gevraagd hoe hij kan verklaren dat het cannabisgebruik in Nederland niet hoger is dan in de buurlanden. Zoals hij dat al eerder gedaan had, ontweek de heer Costa de vraag. Een video van de vraag en de reactie van de heer Costa is beschikbaar op: http://www.youtube.com/watch?v=fe208nLLEwk (Bron: www.youtube.com)