IACM-Berichten van 9 augustus 2007

Wetenschap Groot Brittannië — Een veelvuldig geciteerd nieuw overzicht ondersteunt eerdere studies dat het gebruik van cannabis in verband staat met een verhoogd risico op psychose

Op 28 juli werd een overzicht gepubliceerd waarvan in een commentaar gezegd werd dat het "de momenteel meest uitgebreide meta-analyse over een mogelijk oorzakelijk verband tussen cannabisgebruik en psychotische en affectieve ziekte in het latere leven". Een belangrijke reden waarom dit overzicht veel aandacht trekt, is de overweging van de nieuwe Britse regering en de nieuwe premier Gordon Brown om cannabis in de Britse drugwet te herklasseren van Classe C (geen arrestatie) naar Classe B zodat het bezit van cannabis opnieuw kan leiden tot arrestatie. In 2004 werd cannabis van Classe B naar de lagere Classe C overgebracht.

In het nieuwe overzicht van zeven langetermijnstudies vonden Dr. Theresa Moore en haar collega's van de universiteit van Bristol een verhoogd risico van 41 procent op psychose. Het risico verdubbelde bij personen die cannabis meer frequent gebruikten (Odds Ratio: 2,09) zoals aangevoerd werd in eerdere overzichten. Resultaten over een verband tussen cannabisgebruik en depressie, zelfmoordgedachten en angst, waren minder samenhangend.

De onderzoekers merkten op dat het niet mogelijk is om met de studies aan te tonen dat cannabisgebruik psychose veroorzaakt maar zij meldden: "De onzekerheid of cannabis psychose kan veroorzaken is wellicht niet weg te nemen met langetermijnstudies zoals in dit overzicht gebruikt. Nochtans besluiten we dat er nu voldoende bewijs is om jongeren te waarschuwen dat cannabisgebruik het risico op de ontwikkeling van psychose in het latere leven zou kunnen verhogen. "In een editoriaal van The Lancet stond: "In 1995 begonnen we een Lancet editoriaal met de veelvuldig geciteerde woorden: 'Het roken van cannabis, zelfs op lange termijn, is niet schadelijk voor de gezondheid'. Onderzoeksgegevens die sinds 1995 verschenen zijn, dit systematisch overzicht van Moore inbegrepen, leiden ons thans tot de conclusie dat cannabisbgebruik het risico op psychologische ziekten zou kunnen verhogen."

Onlangs hebben verschillende Britse politici zichzelf geout als voormalige cannabisgebruikers en zij bekenden schuld. Het zou als een absurde grap beschouwd worden als in analogie daarmee, politici zouden bekennen geen alcohol meer te consumeren, dit om een goed voorbeeld te geven aan jongeren en omwille van het verband tussen alcoholgebruik en aandoeningen aan hart en bloedvaten, leverziekten, kwaadaardige tumoren en psychiatrische aandoeningen zoals depressie, manie, fobieën, algemene angstgevoelens, persoonlijkheidstoornissen, schizofrenie en zelfmoord. Een dergelijk engagement en de gedachte aan een daaruit voortvloeiend alcoholverbod zou beschouwd worden als een gebrek aan kennis van de regels van het internationale drugsbeleid en de invloed ervan op de verkoopcijfers van Schotse whiskey. Algemeen verbod op alcohol is geen optie, eenvoudigweg omdat het de ontwikkeling van criminele structuren zou bevorderen, inkomsten aan taksen zou verminderen, de politie zou afhouden van belangrijker taken en de gevolgen voor de gezondheid zouden toenemen door het gebrek aan controle en door de verontreiniging van het product. Al deze ongewenste neveneffecten van een verbod zijn voor cannabis al goed ingeburgerd.

Het volledige artikel, de commentaren van Nordentoft & Hjorthøj en het editoriaal zijn beschikbaar voor download op: http://image.guardian.co.uk/sys-files/Guardian/documents/2007/07/27/cannabis_new.pdf

(Bron: Moore TH, Zammit S, Lingford-Hughes A, Barnes TR, Jones PB, Burke M, Lewis G. Cannabis use and risk of psychotic or affective mental health outcomes: a systematic review. Lancet 2007;370(9584):319-28.)

Europa — Intrekking van lopende toelatingsaanvraag voor Sativex

Op 20 juli kondigde het Britse bedrijf GW Pharmaceuticals aan dat het de lopende toepassingsaanvraag voor Sativex in Europa voor de behandeling van spasticiteit bij patiënten met multiple sclerose. Verwacht wordt dat in 2008 een nieuwe aanvraag zal ingediend worden voor ofwel spasticiteit, ofwel voor neuropatische pijn bij MS. De beslissing kwam er na gesprekken met de bevoegde instanties.

In september 2006 diende GW de aanvraag in voor Sativex via een gedecentraliseerde procedure in vier Europese landen (Groot-Brittannië, Spanje, Denemarken en Nederland). Tot dusver slaagde GW er in de meeste vragen die door de regelgevers aangevoerd werden, in de loop van de procedure te beantwoorden, behalve één waarvoor bijkomend onderzoek vereist is. De huidige aanvraagprocedure bevestigde dat kwaliteits- en veiligheidsgegevens al voldoende zijn om een marketingtoelating voor Sativex te ondersteunen. De autoriteiten hebben ook bevestigd dat de bestaande gegevens over de werkzaamheid, statistisch belangrijk bewijs leveren en "in principe kunnen leiden tot een gunstige risico/voordeel afweging."

De autoriteiten wensen evenwel bijkomend dat de patiënten die in de eerste vier weken van de behandeling effectief met Sativex behandeld zijn ("responders"), kunnen geïdentificeerd worden om te bevestigen dat de verbetering die bij de responders is vastgesteld in belangrijke mate groter is dan bij een placebo.

Meer op: http://www.gwpharm.com

(Bron: Persbericht van GW Pharmaceuticals van 20 juli 2007)

Wetenschap — Bij het gebruik van cannabisthee wordt slechts een kleine hoeveelheid THC opgenomen

De gebruikers van medische cannabis in Nederland krijgen advies van het Bureau van Medische Cannabis om hun cannabisthee als volgt klaar te maken: "Voeg 1,0 gram cannabis toe aan 1,0 liter kokend water en laat 15 minuten intrekken. Filter de vaste delen eruit met een gewone theezeef. De thee kan direct gedronken worden of in een gesloten fles in de koelkast bewaard worden voor maximum 5 dagen."

Onderzoekers aan de universiteit van Leiden onderzochten de aanwezige cannabinoïden in de thee. Ze vonden dat thee klaargemaakt met verschillende builtjes cannabis met een algemeen THC gehalte (fenolische THC + THC zuur) van 19,7 procent, slechts een matige variatie in het THC gehalte vertoonde van 15 procent. De belangrijkste concentratie van THC was 10 mg per liter en van THC zuur (THCA), 43 gram per liter. In de plant is THC voornamelijk aanwezig in de vorm van THCA en wordt in het psychotrope THC omgezet door verhitting (bakken, roken, koken).

Vermits bij het koken van water slechts een relatief lage temperatuur van 100 graden Celcius bereikt wordt, is slechts een klein deel van de THCA omgezet in THC, wat betekent dat er maar ongeveer 5 procent fenolische THC van de totale hoeveelheid THC (10 mg van 197 mg THC zuur + THC) beschikbaar is. De onderzoekers stelden ook vast dat de THC concentratie snel afnam tijdens het bewaren maar dit kon grotendeels vermeden worden door toevoeging van koffiecrème in poedervorm.

(Bron: Hazekamp A, Bastola K, Rashidi H, Bender J, Verpoorte R. Cannabis tea revisited: A systematic evaluation of the cannabinoid composition of cannabis tea. J Ethnopharmacol 2007 May 24; [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Kort nieuws

Wetenschap — THC en Kaposi sarcoom

In experimenten met cellen hebben wetenschappers van de Harvard universiteit in Boston, VS, ontdekt dat de aanwezigheid van lage concentraties THC, zoals bij medische gebruikers van THC en cannabis voorkomt, de infectiekans vergroot op KSHV - Kaposi sarcoom, een tumor die geassocieerd wordt met het herpesvirus - in endothele cellen. THC bevordert ook, in een dosisafhankelijke graad, andere stappen die leiden tot de ontwikkeling van het Kaposi sarcoom, een kanker die voornamelijk voorkomt bij AIDS patiënten. De onderzoekers besloten dat "het gebruik van cannabinoïden voor bepaalde personen een groter risico zou kunnen vormen voor het ontwikkelen en voortwoekeren van het Kaposi sarcoom. Zij wijzen erop dat meer epidemiologisch en klinisch onderzoek vereist is om het belang en de veiligheid van THC te verduidelijken. (Bron: Zhang X, et al. Cancer Res 2007;67:7230-7.)

Wetenschap — Ontwenning

In een onderzoek met 12 deelnemers die zowel cannabis als tabak rookten, werden de ontwenningsverschijnselen onderzocht. De onderzoekers vonden dat "de ernst van de ontwenning voor cannabis alleen en voor tabak alleen, vergelijkbaar was" tijdens een periode van onthouding van cannabis of tabak. Ontwenning na onthouding van beide drugs was zwaarder dan bij onthouding van de afzonderlijke stoffen. Er werden belangrijke resultaatsverschillen vastgesteld tussen de 12 deelnemers. (Bron: Vandrey RG, et al. Drug Alcohol Depend 2007 Jul 21; [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Wetenschap — Multiple sclerose

Er werd vastgesteld dat bij multiple sclerose het endocannabinoïdensysteem ontregeld was. De anandamideconcentratie was toegenomen in het cerebrospinaal vocht (hersenvocht en ruggenmerg) en in de lymfocyten (een vorm van witte bloedlichaampjes). De hogere concentraties in lymfocyten werden in verband gebracht met een toename van de samenstelling en een vermindering van de afbraak van anandamide. Deze wijzigingen kunnen aanzien worden als een poging van het lichaam om de ziekte te bestrijden. (Bron: Centonze D, et al. Brain 2007 Jul 11; [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Nederland — Coffeeshops

Het aantal artikels waarin melding gemaakt wordt van pogingen om het liberaal cannabisbeleid in Nederland te ondermijnen, nemen in aantal toe. Zo is bijvoorbeeld de afstand tussen coffeeshop en school in sommige steden uitgebreid met als gevolg dat veel coffeeshops moeten sluiten. De conservatieve premier Jan Peter Balkenende heeft enkele jaren geleden al duidelijk gemaakt dat hij de verkoop van de softdrug niet langer wil tolereren en wil stopzetten. Sinds zijn aantreden is het aantal coffeeshops afgenomen met een derde op een totaal van momenteel ongeveer 750. (Bron: Die Presse van 4 juni 2007)

Wetenschap — Hyperactiviteit van de blaas

Hyperactiviteit van de blaas wordt dikwijls waargenomen bij patiënten met ruggenmergschade en multiple sclerose. In een dierenstudie met ratten verminderde de synthetische cannabinoïde IP-751 (ajulemisch zuur) deze hyperactiviteit. Die werking werd geblokkeerd door een CB1 receptor antagonist, wat aangeeft dat het minstens gedeeltelijk door de CB1 receptor bemiddeld werd. (Bron: Hiragata S, et al. Urology 2007;70(1):202-8.)

Wetenschap — Roken

Wetenschappers uit Nieuw-Zeeland rapporteerden dat één cannabissigaret even schadelijk was als 2,5 tot 6 tabakssigaretten voor wat betreft het verminderen van de werking van de grote luchtwegen. Daartegenover stond dat cannabis roken zelden in verband werd gebracht met emfyseem. (Bron: Aldington S, et al. Thorax 2007 Jul 31; [Elektronische publicatie voorafgaand aan de gedrukte versie])

Zwitserland — Bern

In mei 2006 besloot de Stadsraad van de Zwitserse hoofdstad Bern een pilootproject op te starten met een gecontroleerde verkoop van cannabis. Dit project werd terug ingetrokken nadat het kanton zich tegen een dergelijk project uitsprak. (Bron: 20min.ch of 14 June 2007, http://www.20min.ch/news/bern/story/26021725)