IACM-Berichten van 20 december 2005

Wetenschap — Crème met endocannabinoïden is doeltreffend in de behandeling van jeuk door nieraandoeningen

Onderzoekers aan de universiteit van Wroclaw, Polen, bestudeerden de werking van een zalf met gestructureerde normale vetstoffen en endocannabinoïden bij 21 patiënten met jeuk ten gevolge van de slechte functie van de nieren in een eindstadium. De zogenaamde uremische jeuk komt vaak voor bij patiënten met falende nierfuncties. Er is evenwel geen doeltreffende behandeling voor deze toestand. Alle patiënten gebruikten de testcrème tweemaal per dag gedurende drie weken. Algemene jeuk en droge huid werden onderzocht voor het onderzoek, tijdens de wekelijkse studiebezoeken en twee weken na de voltooiing van het onderzoek.

Na een therapie van drie weken was de jeuk volledig verdwenen bij 8 patiënten. De droge huid verbeterde in belangrijke mate. De onderzoekers merkten op dat "het zeer waarschijnlijk is dat de vastgestelde vermindering van jeuk door de therapie met de crème niet enkel het gevolg was van de verbetering van de droge huid, maar dat de toevoeging van endocannabinoïden wellicht ook een rol gespeeld heeft."

(Bron: Szepietowski JC, Szepietowski T, Reich A. Efficacy and tolerance of the cream containing structured physiological lipids with endocannabinoids in the treatment of uremic pruritus: a preliminary study. Acta Dermatovenerol Croat 2005;13(2):97-103.)

Wetenschap — Bij autobestuurders met THC in het bloed is het risico op een ongeval slechts licht verhoogd

Wetenschappers aan het Frans Nationaal Instituut voor Transport en Veiligheidsonderzoek (INRETS) en andere Franse onderzoekscentra stelden in de Britisch Medical Journal de resultaten voor van het grootste onderzoek dat ooit gebeurde naar de werking van cannabis in het verkeer. Deze door de overheid gefinanceerde studie bevestigt de resultaten van eerder onderzoek waarbij geen of slechts een kleine verhoging optreedt van het risico om ongevallen te veroorzaken door cannabisgebruik. Het risico nam toe bij verhoogde THC concentraties in het bloed zoals dit reeds werd waargenomen in een Australische studie gepubliceerd in 2004.

De controlestudie omvatte gevallen van 10.748 bestuurders van verschillende motorvoertuigen die in Frankrijk tussen oktober 2001 en september 2003 bij ongevallen betrokken waren met dodelijke afloop. De onderzoekers vergeleken 6.766 bestuurders die aanzien werden als oorzaak van het ongeval in hun zaak, met 3.006 bestuurders geselecteerd uit de 3.982 andere bestuurders (controlegroep). De THC bloed concentratie bij 681 bestuurders lag boven de 1 ng/ml. Daarvan had 42 procent ook een alcohol bloed concentratie van meer dan 0,05 procent. Van de THC-positieve bestuurders waren er 60,5 procent onder de 25 jaar. In de hele groep van de 9.772 geanalyseerde gevallen is dat 24,5 procent.

De detectie van THC in eender welke dosis werd geassocieerd met een verhoogd risico van verantwoordelijkheid ter waarde van 3.3. Een THC bloed concentratie van minder dan 1 ng/ml werd geassocieerd met een verantwoordelijkheidsgraad van 2.2, verhoogd tot 4.7 bij THC bloed concentraties van 5 ng/ml. Als rekening gehouden werd met de bijkomende aanwezigheid van alcohol ad 0,05 procent dan verminderde het risico voor THC-positieve bestuurders van 3.3 naar 2.4. Indien met de leeftijd van de bestuurders en andere invloeden rekening gehouden werd, zakte de risicowaarde voor de THC-positieve groep tot 1.8. Nadat met alle beïnvloedende factoren rekening gehouden was, werden THC bloed concentraties beneden de 1 ng/ml geassocieerd met een verhoogd risico van 1.6, een waarde die toenam bij THC bloed concentraties hoger dan 5 ng/ml. Een risicoverhoging van 1.9 werd geassocieerd met een bestuurdersleeftijd beneden de 25 jaar. De gecorrigeerde risicofactor voor alcohol bloed concentraties boven de 0,05 procent beliep 8.5. Uit hun gegevens leidden de onderzoekers af dat 2,5 procent van de fatale ongevallen te wijten waren aan cannabis en 29 procent aan alcohol.

In een brief aan de British Medical Journal schreef Dr. Franjo Grotenhermen van het Duitse nova-Institut het volgende: "De voorstelling van de resultaten in het uittreksel is een beetje misleidend. De cijfers van de niet gecorrigeerde waarden suggereren een driemaal hoger risico voor alle THC-positieve bestuurders en een zelfs meer dan tweemaal hoger risico voor bestuurders met een THC bloed concentratie van minder dan 1 ng/ml. Als we evenwel de resultaten nader bekijken dan zien we twee andere factoren die bijdragen tot een hoger ongevalrisico, namelijk alcoholgebruik en de jeugdige leeftijd van THC-positieve bestuurders, die vergeleken worden met alle andere bestudeerde gevallen. Ongeveer 42 procent van de THC-positieve bestuurders werden ook positief bevonden voor alcohol, met een bloed alcohol concentratie (BAC) van 0,05 procent. Zelfs een BAC beneden 0,05 procent werd vermeld en in de studie geassocieerd met een waarde van 2.7 maar er werden geen gegevens verstrekt over het percentage THC positieve bestuurders met een bijkomende BAC kleiner dan 0,05 procent. Er zijn geen gegevens over bestuurders die enkel THC in hun bloed hadden noch over het risico dat zij vormden in het verkeer en die, zoals in voorgaande onderzoeken het geval was, als standaardwaarde konden gebruikt worden.

(Bron: Laumon B, Gadegbeku B, Martin JL, Biecheler MB. Cannabis intoxication and fatal road crashes in France: population based case-control study. BMJ 2005 Dec 2 [elektronische publicatie voorafgaand aan de geprinte versie])

Kort nieuws

Italië — Klinische studie met Sativex bij MS

Aan de universiteit van Rome werd gestart met een klinisch onderzoek naar de werking van het cannabisextract Sativa bij patiënten met multiple sclerose. Het gaat om een tien weken durende placebogecontroleerde studie van de patronen van hersenactiviteit die geassocieerd worden met bewegingen bij 20 MS-patiënten die lijden aan spasticiteit in de onderste ledematen. Ook zal de graad van spasticiteit onderzocht worden en de veranderingen in de activiteit van bepaalde hersenregionen die de bewegingsfuncties controleren. Het onderzoek van de hersenactiviteit wordt uitgevoerd met Funtional Magnetic Resonance Imaging. FMRI is een techniek die toelaat na te gaan welk gedeelte van de hersenen geactiveerd wordt bij diverse gevoelens of prikkelingen, zoals zien, horen en het bewegen met de vingers door patiënten. (Bron: http://www.clinicaltrials.gov/ct/show/nct00202423)

Italië — Klinisch onderzoek met THC bij pijn

Er zullen 80 kankerpatiënten deelnemen aan een klinisch onderzoek met THC (marinol) voor de behandeling van pijn. Dat werd medegedeeld door Dr. Rosanna Cerbo, professor neurologie aan de universiteit van Rome. Zij stelde het onderzoeksprotocol voor op de bijeenkomst "Cannabis en pijn" die op 28 oktober gehouden werd in Milaan. De helft van de patiënten zal THC krijgen en de andere helft krijgt THC en morfine. Het onderzoeksprotocol is beschikbaar in de aankondiging van de bijeenkomst op http://medicalcannabis.it. (Bron: Persbericht van ACT van 9 november 2005)

Spanje — Bijeenkomst SEIC

De Spaanse vereniging voor cannabinoïdenonderzoek (SEIC, Sociedad Española de Investigación Sobre Cannabinoides) hield voor de zesde keer zijn jaarlijkse bijeenkomst van 25 tot 27 november in Barcelona. Naast een voorstelling over fundamenteel onderzoek was er een gespreksronde over het therapeutisch gebruik van cannabinoïden met inbegrip van de presentatie van Sativex, een cannabisextract dat geproduceerd wordt door de Britse onderneming GW Pharmaceuticals en dat aan een beperkt aantal patiënten in Spanje ter beschikking gesteld wordt. De verzameling uittreksels van de bijeenkomst is te vinden op http://www.ucm.es/info/seic-web/libro2005.pdf. (Bron: Persoonlijke communicatie met Ricardo Navarrete-Varo)

Nederland — Legalisering

Een grote meerderheid van het Nederlandse parlement heeft een maatregel voorgesteld waardoor de teelt van cannabis gelegaliseerd wordt. De maatregel is bedoeld om de criminaliteit die de cannabisteelt omringt, te verminderen. Tegelijkertijd kunnen er belastingen op geïnd worden. Er wordt een proefproject gestart in de buurt van Maastricht. Daar zullen planten gekweekt worden onder openbaar toezicht. Coffeeshops die de drug legaal verkopen zullen hun klanten over de herkomst ervan moeten inlichten, over de chemische samenstelling ervan en over de gevaren van cannabisgebruik. (Bron: Der Spiegel van 2 december 2005)

VS — Time Magazine

In een artikel getiteld "Het geneeskundig jaar van A tot Z" schreef Time Magazine: "Marihuana: onderzoek naar de pijnstillende en ontstekingswerende werking van cannabis ondersteunt de toepassing van medicinale marihuana en maakt van de "patient pot laws", de cannabiswetten voor patiënten, die aanvaard zijn in elf Amerikaanse staten, eerder een legitieme medische evolutie dan een sociale beweging." (Bron: Time Magazine van 5 december 2005)

VS — Seattle

In 2003 stemden de burgers van Seattle een maatregel die de laagste prioriteit geeft aan de strafrechterlijke vervolging en arrestatie van volwassen cannabisgebruikers in de stad. Een evaluatie van die wet wees uit dat arrestaties voor cannabisgebruik verminderden terwijl het cannabisgebruik zelf niet steeg. Gelijkaardige regelingen werden getroffen in Oakland, Denver en Columbia, Missouri. (Bron: The Stranger van 7 december 2005)

Elías Miguel Moreno Brizuela, voorzitter van de Senaatscommissie voor Gezondheid en Sociale Zekerheid, kondigde aan dat de Commissie gesprekken zal voeren over de legalisering van cannabis voor medicinaal gebruik. (Bron: Milenio van 4 november 2005)

Wetenschap — Cannabisgebruik bij adolescenten

Onderzoekers aan het Albert Einstein College voor Geneeskunde in New York meldden op 30 november dat zwaar cannabisgebruik bij volwassenen een bepaalde zenuwbaan in de hersenen kan beschadigen die geassocieerd wordt met de taalontwikkeling. In hersenscans die gemaakt werden bij adolescenten die veel marihuana roken, werden microscopische veranderingen vastgesteld in de hersenregio die de hogere aspecten van de taal en de luisterfuncties controleren. "Deze vaststellingen wijzen op mogelijk bijkomende invloeden op de normale hersenontwikkeling, waardoor zwaar marihuanagebruik bij adolescenten ook kan leiden tot een vervroegde aanzet van schizofrenie bij personen die de genetische aanleg hebben voor de ziekte," zegt psychiater professor Sanjiv Kumra. (Bron: Reuters van 30 november 2005)

Wetenschap — Farmacokinetica van THC en CBD

Duitse wetenschappers bestudeerden de farmacokinetische wisselwerkingen van THC en CBD in gezonde personen. Vierentwintig vrijwilligers kregen met tussenpauzes van een week 10 mg THC, een cannabisextract met 10 mg THC en 5,4 mg CBD, en placebo. De concentratie aan THC en zijn metabolieten 11-OH-THC en THC-COOH en van CBD werden geanalyseerd tot 24 na de inname. De onderzoekers vonden aanwijzingen van een afremming van de hydroxylatie van THC tot 11-OH-THC door CBD. Nochtans was de werking van CBD op THC gering in vergelijking met de wijzigingen die werden veroorzaakt door andere factoren. (Bron: Nadulski T, et al. Ther Drug Monit 2005;27(6):799-810.)